ถ้าใครได้มีโอกาสไปเที่ยว หรือเห็นรูปภาพของเมือง Barcelona ในประเทศสเปน
คงจะแปลกใจที่ส่วนหนึ่งของเมือง ถูกแบ่งเป็น “บล็อก” เรียงตัวกันอย่างเป็นระเบียบ
เหตุใดเมืองเก่าแห่งนี้จึงได้รับการยกย่องว่า…
เป็นการออกแบบผังเมืองที่ดีที่สุดแห่งหนึ่งของโลก
ต้องย้อนกลับไปในช่วงยุค 1800 เลยทีเดียว
สมัยนั้น Barcelona ยังเป็นเพียงเมืองท่าชายทะเล ที่มีกำแพงล้อมรอบ
เมื่อเมืองเจริญขึ้น ก็มีคนมาอาศัยอยู่มากขึ้น
แต่พื้นที่จำกัดอยู่เท่าเดิม จึงหนีเรื่องของ “ความแออัด” ไปไม่พ้น
นำมาซึ่งปัญหาทั้งทางด้านคุณภาพชีวิต สุขภาพผู้คน และการบริหารจัดการ
พวกเขาเล็งเห็นว่าควรมีการ “ขยายเมือง” ออกไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ซึ่งเป็นที่ราบพอสร้างพื้นที่อยู่อาศัยเพิ่มเติมได้
และมอบหมายให้นักออกแบบ Ildefons Cerdà เป็นผู้รับผิดชอบงานใหญ่ครั้งนี้
ด้วยความที่เมืองเดิมนั้นมีปัญหา “ความแออัด” เรื้อรังจนน่าเบื่อหน่ายเสียเต็มทน
ทำให้เขาอยากจะสร้างเมืองใหม่ ที่หลุดพ้นปัญหาเดิมๆ นี้ให้ได้เสียที
เขาจึงตั้งคอนเซปท์ของเมืองใหม่นี้ไว้ 4 ข้อก็คือ แสงแดด, การระบายอากาศ, ธรรมชาติสีเขียว และเดินทางได้สะดวก
หลังจากคิดอยู่นาน คอนเซปท์ของเมืองใหม่ภายใต้ชื่อ Eixample ก็เสร็จสิ้นในปี 1859
(Eixample ภาษาคาตาลัน แปลเป็นไทยว่า “ส่วนขยาย”)
พื้นที่ 4,600 ไร่ จะถูกแบ่งออกเป็น “บล็อก” ประมาณ 520 อัน
แล้วจัดวางเรียงตัวกันไปทั่วพื้นที่เมืองใหม่นี้
แม้จะถูกวิจารณ์ว่าบล็อกเหล่านี้มีความคล้ายคลึงกันมากจนเกินไป
แต่ตามความคิดของ Cerdà เขายืนยันว่าความเหมือนกันนี้ จะไม่ก่อให้เกิดการแบ่งแยกชนชั้น
ซึ่งเขาอยากจะให้เมืองนี้เป็นเมืองที่คนรวยและคนจน สามารถอยู่ร่วมกันได้
การออกแบบเป็นบล็อกนี้ เกิดความสะดวกต่อการคมนาคมในยุคนั้น
ผู้คนสามารถเลือกที่จะนั่งรถม้าตรงไปยังอีกฟากฝั่งของเมืองผ่านถนนสายหลัก
หรือลัดเลาะไปตามแต่ละบล็อก เพื่อไปยังจุดหมายปลายทาง
สืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน ที่แม้จะเปลี่ยนจาก “รถม้า” มาเป็น “รถยนต์” แล้ว
เมื่อรถมีเส้นทางให้เลือกอย่างหลากหลาย ปัญหารถติดก็ไม่ได้เป็นปัญหาใหญ่ของพื้นที่แห่งนี้
ทั้งที่มีคนอยู่อาศัยถึง 35,000 คนต่อตารางกิโลเมตรก็ตาม
(เทียบให้เห็นภาพยิ่งขึ้น เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย เป็นเขตที่มีคนอยู่หนาแน่นที่สุดในกรุงเทพฯ ด้วยจำนวนประมาณ 25,000 คนต่อตารางกิโลเมตร)
.
นอกจากการออกแบบที่มองเห็นความพิเศษจากมุมสูงแล้ว
ยังมีความพิเศษและรายละเอียดน่าสนใจที่ซ่อนไว้ในบล็อกแต่ละอันอีก
ไม่ว่าจะเป็น…
1. รูปแบบ “บล็อก” ที่ดูผิวเผินจะเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสหรือสี่เหลี่ยมผืนผ้า
แต่มุมทั้ง 4 นั้นกลับถูกตัดเฉียง แท้จริงแล้วกลายเป็นรูป 8 เหลี่ยมแทน
เหตุผลก็เพื่อให้การสัญจรเป็นไปอย่างราบรื่นมากยิ่งขึ้น
สมมติขับยานพาหนะมาด้วยความเร็ว แทนที่จะต้องเลี้ยวหักศอกแบบ 90 องศา
ก็กลายเป็นการเข้าโค้งแบบ 45 องศาแทน
นอกจากจะทำให้พาหนะมองเห็นคนที่กำลังจะข้ามได้ดีขึ้นแล้ว ยังทำให้เกิดความคล่องตัวในการจราจรอีกด้วย
(แต่ไม่นานมานี้มีการเปลี่ยนกฎ ให้ภายในบล็อกนั้นขับได้ช้าลง เพื่อลดอุบัติเหตุที่เกิดกับคนเดินเท้า)
2. การกำหนดให้บล็อกมีความสูงเพียง 16 เมตร และห่างกัน 20 เมตร
เนื่องจากดวงอาทิตย์ไม่ได้ส่องลงมาโดยตรงตลอดทั้งปี โดยจะทำมุมเฉียงกับตัวอาคารแทบตลอด
การที่ทำให้ตัวบล็อกสูงมากไป ส่งผลให้พื้นที่ถนนระหว่างบล็อกอับแสงในบางช่วงของปี
การออกแบบของ Cerdà จึงกำหนดความสูงเอาไว้
ซึ่งส่งผลถึงสุขภาพที่ดีขึ้นของผู้คนที่อาศัยอยู่ในแต่ละบล็อกด้วยเช่นกัน
แม้ปัจจุบันความก้าวหน้าของเทคโนโลยีทำให้การจัดการสุขอนามัยในแต่ละบล็อคทำได้ง่ายกว่าเดิม
จนกระทั่งกฎเรื่องความสูง 16 เมตรได้ถูกยกเลิกไป และบล็อกสูงเพิ่มขึ้นก็ตาม…
3. พื้นที่ตรงกลางของแต่ละบล็อก
ทุกบล็อกจะถูกกำหนดให้มีพื้นที่ว่างตรงกลาง เพื่อใช้งานในฐานะ “พื้นที่สาธารณะ”
บางชุมชนเลือกปรับให้มันเป็นที่นั่งเล่น สำหรับพบปะพูดคุย หรือประชุมเรื่องสำคัญของชุมชนนั้นๆ
ขณะที่บางอันก็เลือกทำให้มันเป็นสนามเด็กเล่น และสระว่ายน้ำ สำหรับเด็กๆ ในบล็อกได้มาเล่น โดยไม่ต้องไปเล่นไกลบ้านตัวเอง
ภายหลังมีการเพิ่มเติม ให้เป็นทั้งที่จอดรถ ร้านขายของ หรือกระทั่งตลาดชุมชน
ให้เข้ากับความจำเป็นและความต้องการเฉพาะของแต่ละชุมชนด้วยเช่นกัน…
ปัจจุบันตัวเมือง Barcelona แบ่งแยกย่อยออกเป็น 10 เขต มีประชากร 1,600,000 คน
และแม้จะผ่านมานานกว่า 100 ปี แต่การออกแบบส่วนขยายเมืองใหม่แห่งนี้
ก็ยังคงถูกพูดถึงในฐานะผังเมืองอันยอดเยี่ยม
ทั้งการวางแผนอย่างประณีต
ทั้งการคำนึงถึงคุณภาพชีวิต และความเป็นอยู่ของคนในยุคปัจจุบันจนถึงยุคอนาคต
จนกลายเป็นแลนด์มาร์กอีกแห่งหนึ่ง
ที่ช่วยดึงดูดนักท่องเที่ยวให้มาเยือนได้นับ 9,000,000 คนในแต่ละปีเลยทีเดียว…
ติดตาม Billionaire Mindset ได้ในหลากหลายช่องทาง
– เริ่มจากช่องทางใหม่ล่าสุด อินสตาแกรม https://www.instagram.com/billionairethai/
– ตามต่อในทวิตเตอร์ https://twitter.com/BillionaireThai
– ถ้าเล่นแต่ไลน์ ก็ส่งบทความให้คุณทุกวันที่ @BillionaireMindset
– ติดตามเพจ Billionaire Mindset – แนวคิดพันล้าน อย่าลืมตั้งค่า See First เพื่อไม่ให้พลาดทุกโพสต์ใหม่นะครับ!!
ที่มา:
latitudefortyone.com
https://en.wikipedia.org/wiki/Ildefons_Cerd%C3%A0
www.jstor.org/stable/689964?seq=1#page_scan_tab_contents
https://en.wikipedia.org/wiki/Eixample
https://geoffboeing.com/publications/honolulu-rail-transit-barcelona/
Advertisement
